Thuisbasis van Teuten
-
Sporen van de rondreizende handelaars nog altijd zichtbaar
Als je om je heen kijkt in het gebied De Groote Heide kom je geregeld verwijzingen naar de teuten tegen. Teuten waren handelaars of ambachtsmannen die vanaf de zeventiende eeuw rondreisden om hun waren en diensten aan de man te brengen. Veel van deze teuten waren afkomstig uit plaatsen in Noord-Brabant en Noord-Limburg, waaronder ook het Belgische Hamont en Achel.
Wat waren Teuten?
Teuten waren rondreizende handelaars die van maart tot december bepaalde waren (textiel, koperwerk,..) van huis tot huis verkochten. In de winterperiode bleven zij thuis. De Teuten van Hamont -meestal buitengangers genoemd- trokken met textielwaren vooral naar Zuid-Holland. Door deze handel bereikten verschillende teutenfamilies grote welstand. Daarvan getuigen nog hun statige burgerhuizen. De allerlaatste Teuten in de geschiedenis, Ballings en Rijcken, waren Hamonternaren!
Teut staat garant voor kwaliteit
Teuten verlieten in het voorjaar hun thuisbasis om zes tot negen maanden lang rond te trekken in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk of zelfs Denemarken. Ze bezochten plekken op het platteland waar geen winkels waren om hun spullen of diensten aan te bieden. Teuten onderscheidden zich van andere handelsreizigers door hun goede voorkomen en vakkennis. Zij boden een hoogwaardig assortiment aan producten en reisden vaak in groepen. Om je aan te kunnen sluiten bij de teuten moest je eerst een aantal jaar als leerjongen aan de slag om het vak onder de knie te krijgen. Ook moest iedere vennoot kapitaal inbrengen.
In het winterseizoen keerden de teuten terug naar hun geboortedorp om er bij hun gezin en familie te vertoeven. De teutenfamilies brachten relatieve welstand, zeker in Hamont waar de vele teutenhuizen een blijvende getuigenis zijn. Een zestal goed bewaarde teutenhuizen zijn beschermde monumenten. Wil je ze bewonderen? Volg dan de route van de stadswandeling in Hamont (folder te verkrijgen bij het het UiTpunt in Hamont of het VVV-kantoor in Achel).
Het erfgoed van de teuten
De teuten brachten de winter door in hun thuisgebied. Het geld dat ze hadden verdiend, investeerden ze na de stopzetting van hun handel in huizen en kleine bedrijfjes zoals molens, brouwerijen of kleine fabriekjes. Ook voor de bouw of het herstel van een school of kerk gaven de teuten geld. In Hamont-Achel hebben de teuten een belangrijke rol gespeeld in de economische ontwikkeling. Op verschillende plekken zijn statige teutenhuizen te bewonderen. Ook de Napoleonsmolen, het Ursulinenklooster en de Sint-Laurentiuskerk zijn gebouwd met teutengeld. In de Teutenkamer kun je nader kennismaken met de teuten.
Teutenweetjes
Op de binnenplaats van het gemeentehuis in Hamont staat een beeldje van een textielteut. Ook de namen van de Teutenstraat en de carnavalsvereniging ‘De Teutepeuters’ herinneren aan het handelsverleden van Hamont-Achel.