Klimaatadaptatie: initiatieven voor een toekomstbestendige beekvallei Tongelreep-Warmbeek

Foto: Mikke Leenders

Nadat in 2020 dertien partners de intentieverklaring tekenden om samen aan de slag te gaan in het gebied, organiseerde het kernteam onlangs een informatieve sessie voor bestuurders, ambtenaren en kernteamleden. De samenwerking is bijzonder, omdat het gaat om een enorm gebied met multidisciplinaire vraagstukken. De beek en haar invloed op de omgeving kennen geen grenzen. Een gezamenlijke aanpak is de enige manier om een klimaatbestendigheid, natuurontwikkeling en leefbaarheid van het gehele beekdal te versterken. Water stroomt van hoog naar laag, dat vraagt dus van alle betrokken partijen inleving- en aanpassingsvermogen, alleen samen kunnen we stappen voorwaarts zetten.

Landschappelijke, ecologische en cultuurhistorische waarde

De Warmbeek ontspringt in Peer, verandert in naam naar Tongelreep bij het passeren van de grens en mondt uit in de Dommel in de Genneper Parken in Eindhoven. Het is een van de belangrijke waterlopen in de omgeving van Natuurgrenspark De Groote Heide. Het is een prachtig beekvallei met hoge landschappelijke, ecologische en cultuurhistorische waarden. Niet voor niets is het onderdeel van het Natura 2000-gebied.

Om het gebied (van rug tot rug, van bron tot monding) met het oog op klimaatontwikkelingen toekomstbestendiger te maken, is een gezamenlijke aanpak noodzakelijk. Er is behoefte aan slimme manieren om water te conserveren voor de natuur en de agrariërs om langdurige droge periodes in de zomer op de zandgronden te overbruggen. Daarnaast is het opvangen en afvoeren van water in landelijk en stedelijk gebied in de zeer natte periodes van groot belang. Deze opgaven stellen andere eisen aan de omgeving waardoor er andere keuzes gemaakt gaan worden in dit beekvallei.

Grensoverschrijdende samenwerking: kwetsbaar én kansrijk

Een grensoverschrijdende samenwerking biedt kansen en maakt tegelijkertijd kwetsbaar. Vele betrokken stakeholders, elk met eigen doelen, behoeften, tempi, regelgeving en voorkeuren. Wanneer er echter empathisch samengewerkt wordt en er actief gezocht wordt naar verbinding kunnen projecten beter op elkaar afgestemd worden, met meer effect als resultaat. Denk bijvoorbeeld aan het project bij de Tongelreep of de Prinsenloop aan Belgische zijde.

Henry Ford zei ooit: “Samenkomen is een begin, samenblijven is vooruitgang, samenwerken is succes!”, en dat onderschrijft het kernteam van harte. In 2020 is de intentieverklaring getekend en zijn partijen samengekomen. Tijdens de recente online ontmoeting bleek dat de partijen het nut én de noodzaak om gezamenlijk op te trekken intrinsiek onderschrijven. Een goede basis om samen de volgende stap voor te bereiden en in het najaar op locatie samen de volgende stappen te zetten om toe te werken naar een gezamenlijk uitvoeringsprogramma voor de komende jaren.

Aan het klimaatrobuust beeklandschap werken de volgende partners samen: Provincie Brabant (NL), Provincie Limburg (BE), De Vlaamse Milieumaatschappij, Watering De Vreenebeek, Waterschap De Dommel, Natuurgrenspark De Groote Heide, gemeenten Eindhoven, Hamont-Achel, Pelt, Valkenswaard, Waalre, Bocholt en Peer.